Walter Kempowski

Lezen jullie nog wel? Deze vraag wordt ons geregeld gesteld. Het antwoord is simpel. Jazeker, en best veel. Alleen met het schrijven van blogs hebben wij enige achterstand opgelopen. Niet getreurd. Vanavond een inhaalslag.

Het is dit jaar - in mei om precies te zijn - dertig jaar geleden dat ik voor het eerst Berlijn bezocht. Met school. Op een grauwe dag langs de grijze muur, op een mooie dag naar Oost-Berlijn. Van dat soort dingen. En op de laatste middag naar het KaDeWe, toen zeker nog het mooiste warenhuis van West-Berlijn. Ik kocht er Ein Kapitel für sich van Walter Kempowski. Ik las het boek voor mijn lijst Duits, misschien wel omdat mijn leraar Ten Berge flink wat sympathie koesterde voor de regimes achter het IJzeren Gordijn.

Walter Kempowski overleed in oktober 2007. Zijn leven is niet leuk, maar wel interessant te noemen. Zo overleefde hij het bombardement op Hamburg van 1943 waar hij op dat moment op bezoek was en moest hij in 1945 als 15-jarige dienst nemen in de Duitse Wehrmacht. Na de Tweede Wereldoorlog werd hij op verdenking van spionage gearresteerd en veroordeeld tot 25 jaar tuchthuis in het Oost-Duitse Bautzen. Over laatstgenoemde periode gaat Ein Kapitel für sich.

Aangezien ik enkele opmerkingen over mijn Duits kreeg tijdens het meest recente bezoek aan dat land, besloot ik dat de beste remedie zou zijn om weer wat in die taal te gaan lezen. Hoewel de literatuur van Kempowski

door progressieve collega's als nogal bürgerlich werd afgedaan, besloot ik de twee boeken te lezen die aan Ein Kapitel... vooraf gingen: Tadellöser & Wolff en Uns geht’s ja noch gold. Ik heb me er prima mee vermaakt en herlees momenteel Ein Kapitel...

 

Ceasarion

Tijdens zware winterstormen ontlaadt de Noordzee zich op de kust van East Anglia, beetje bij beetje verdwijnt het land in de golven. Op de klif woont Ludwig Unger met zijn moeder, na iedere winter is de zee hun huis een beetje dichter genaderd.
Ludwig komt voort uit het huwelijk van twee beroemdheden, en was voorbestemd van hun beider talenten de vermenigvuldiging te zijn. In de ambitieuze dromen van zijn moeder is hij concertpianist. Nu speelt hij voor zijn geld in hotelbars, en vertelt in drie nachten zijn levensverhaal aan een vrouw.
De zoon van Julius Caesar en Cleopatra werd Caesarion genoemd, kleine Ceasar. Het is ook de koosnaam die Ludwig Unger van zijn moeder krijgt. Caesarion is een geschiedenis over schoonheid en verval, over de trouw van een kind en de ontrouw van zijn ouders, en ten slotte, wanneer deze dingen zijn verteld, over het belang jezelf ten offer te brengen.

Een mooi verhaal, waarvoor onder andere het huwelijk tussen Jeff Koons en Ilona Staller als inspiratie diende. Heerlijk leeswerk, maar aan het eind verwonderde ik mij wel over het gebrek aan mooie zinnen.

In een rijtuigje...

De zuiverste parel die de schrijver ooit uit de diepten van zijn knettergekke geest heeft opgedoken. Het verhaal van een man die zijn calèche probeert te slijten, een aantal hoge officieren uitnodigt, maar zonder iemand te hebben ingelicht en zijn bloedhete vrouw ijskoud te hebben genegeerd zijn roes uitslaapt en een heel wonderlijke plaats uitkiest om zich aan de woede en blikken van zijn gasten te onttrekken. Nog steeds onbegrijpelijk dat iemand meer dan 170 jaar geleden tot zoiets moderns in staat was. Inclusief Dommelsch-effect (lees het voorwoord). Boordevol seksuele toespelingen. Bijvoorbeeld de victoria, het rijtuig dat in het stadje B. gelegen regiment van hand tot hand gaat en telkens door iemand anders in het vet gezet wordt. Maar er zijn er veel meer. Tel ze allemaal!

Niet gratis, wel goed

Mama Tandoori is het geromantiseerde verhaal van de Indiase moeder van Ernest van der Kwast. Ze leeft bij het motto ‘Gratis is goed’ en heeft altijd een deegroller op zak. Ook de rest van de familie is een bont gezelschap. Uncle Sharma speelde als Bollywoodster in meer dan tweehonderd films en tante Jasleen was ooit de grote atletiekbelofte van India. Zonder schroom vertelt de schrijver over de levenswandel van zijn onalledaagse familieleden, wier voetstappen nog lang in de oren van de lezer zullen naklinken.


Als van dit familierelaas ook maar 10% waar is, dan is de familie Van der Kwast knettergek. Van der Kwast beschrijft in geestige, subtiele zinnen een onalledaags leven. Wie een grootse, meeslepende roman zoekt kan dit boek beter laten liggen, want zoveel diepgang heeft het nu ook weer niet, maar het is wel erg vermakelijk!

Ernest van der Kwast (1981) is een jonge, Rotterdamse schrijver die afwisselend in Nederland en Italië woont. Mama Tandoori werd onder andere genomineerd voor de NS Publieksprijs 2010 (uiteindelijk gewonnen door Simone van der Vlugt), de BNG Nieuwe Literatuur Prijs en Beste Rotterdamse Boek 2010. Onlangs liet Van der Kwast weten dat hij afziet van de BNG Nieuwe Literatuur Prijs. 'Ik ben allerminst gelukkig met mijn nominatie voor de BNG Nieuwe Literatuurprijs. Sterker: Ik wil de prijs niet.  (...) De Nieuwe Literatuurprijs is bedoeld voor "Nederlandstalige auteurs onder de 40, die twee of meer literaire prozawerken op hun naam hebben staan en die nog niet doorgebroken zijn.'’ En daar wringt voor mij de schoen. Het boek waar ik mee op de shortlist sta, is namelijk naar mijn eigen bescheiden interpretatie nogal succesvol.' En gelijk heeft 'ie.

"Dit is nu al het geestigste en ontroerendste boek dat ik dit jaar heb gelezen. Wie zich afvroeg waar de Nederlandse Salman Rushdie toch bleef, of eerder nog de Nederlandse Aravind Adiga, krijgt met Mama Tandoori het antwoord." - Herman Koch